Diş teknisyenleri, uyguladıkları işlemler gereği, oldukça karmaşık içeriğe sahip bir toz karışımına maruz kalmaktadır. Kullanılan bu maddelerin yol açtığı interstisyel akciğer hastalığı da “diş teknisyeni pnömokonyozu” olarak adlandırılmıştır. Diş teknisyeni pnömokonyozunun günümüzdeki en sık nedeninin, çoğunluğu krom-kobalt-molibden alaşımından oluşan inorganik toz maruziyeti olduğu saptanmıştır. Sektörde hizmet veren diş protez laboratuvarlarındaki tüm çalışanların diş teknisyeni pnömokonyozu adlı meslek hastalığına yakalanma riski bulunması nedeniyle işyeri ortam ölçümleri ve çalışanların kişisel maruziyet ölçümleri yapılarak risk değerlendirmesi yapılmalı, işyerlerinde gerekli teknik ve mühendislik önlemleri alınmalıdır. Mühendislik önlemleriyle maruziyetin en aza indirilmesi; örneğin kapalı çalışma yöntemi, lokal egzoz aspirasyon yöntemlerinin kullanımı, solunum yolu koruyucuları kullanımı gereklidir. Pnömokok ve grip aşıları yapılmalı, sigara bırakılması sağlanmalı ve olası pnömokonyozun erken yakalanması için periyodik muayeneler yapılmalıdır.
Bu sorunlar konusunda toplumsal farkındalık oluşturmak amacıyla Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Avrupa Birliği ve Mali Yardımlar Dairesi Başkanlığı mali desteğiyle, İnsan Sağlığı ve Eğitim Vakfı (İNSEV) yürütücülüğünde, İstanbul Üniversitesi İstanbul Tıp Fakültesi İş ve Meslek Hastalıkları Uzmanlık Eğitim Programı, İstanbul Diş Teknisyenleri Odası tarafından “Are You Aware? Farkında mısın?” adlı proje gerçekleştirildi.
Projede rastgele seçilen 160 diş protez laboratuvarında çalışan işçilerin, silikozis başta olmak üzere ölümcül hastalıklara yakalanmalarının önlenmesine yönelik adımlar tanımlanıp, bu adımlardan yola çıkarak diş teknisyenleri ile pilot uygulamaların yapılması, elde edilen veriler doğrultusunda örnek bir modelin hazırlanması, bu örnek modelin alana yaygınlaştırılması hedeflendi. Projenin diğer bir ayağı da verilecek eğitici işçi ve işveren eğitimleri ile konuya ilgi çekmek ve sonuçların ilgili taraflarla paylaşılarak ülkemizde bu konuda düzenlemelerin ve iyileştirmelerin yapılmasına öncü olmaktı. 01.02.2021-31.05.2022 tarihleri arasında İstanbul’da gerçekleşen projemiz kapsamında 116 laboratuvarda ortam ölçümleri yapıldı ve toplam 291 işçinin sağlık gözetimi kontrolleri tamamlandı. Ortam ölçümü ve işçi sağlığı gözetimi çalışmalarından elde edilen sonuçlar Mevcut Durum Analizi (MDA) Raporuna yansıtıldı, işçi, işveren ve kanaat önderlerine yönelik eğitim programları düzenlendi, eğitimler ve hazırlanan içerikler açık kaynak olarak yayımlandı. Projenin sonunda sekiz diş protez laboratuvarına fiziki donanım desteği sağlandı. Diş teknisyenlerinin sorunları ve çözüm önerilerinin tartışılacağı bir çalıştay düzenlendi ve kamuoyu farkındalığının artırılmasına yönelik tanıtım ve görünürlük çalışmaları yapıldı. Açılış ve kapanış toplantılarında tüm tarafların ve bakanlık sorumlularının yoğun ve aktif katılımı ile dikkat çeken projenin koordinatörlüğünü Deniz Özdikmenli yürüttü.